پيش بيني متوسط بعد خانوار درسال 1405

      در مطالعات اجتماعی و جمعیتی تعداد خانوار و بعد آن در کنار تعداد جمعیت و رشد آن از اهمیت برخوردار است و حتی در برخی از زمینه ها خانوار واحد مناسبتری برای مطالعه محسوب می شود. خانوار کوچکترین واحد اجتماعی است و از این جهت که اعضای یک خانوار لزوما با یکدیگر نسبت خویشاوندی ندارند از خانواده متمایز می ­شود. در معیار بین المللی خانوار شامل افرادی است که در امرار معاش و خوراک اصلی روزانه شریک و سهیم هستند. جمعیت شناسان و صاحب نظران علوم اجتماعی در تعریف خانوار می­ گویند:" خانوار یک واحد اجتماعی است با ویژگی های اجتماعی و اقتصادی معینی، مرکب از افرادی که در یک کانون زندگی می­کنند (وحدت زندگی)، زیر یک سقف می­ خوابند (وحدت محل سکونت)، هم خرج هستند (وحدت بودجه) و دور یک میز یا سفره غذا می خورند (هم سفرگی)".

مرکز آمار ایران در تعریف خانوار می ­نویسد:  " خانوارمعمولي از چند نفر تشكيل مي‌شود كه با هم در يك اقامتگاه زندگي مي‌كنند، با يكديگر هم خرج هستند و معمولاً با هم غذا مي‌خورند. در مواردي خانوار معمولي مي ­تواند يك نفره باشد."

بررسی و مطالعه تعداد خانوارها در کشور از سال 1335 تا 1395 گویای آن است که تعداد خانوارهای کشور طی 60 سال اخیر همواره در حال افزایش بوده است. به اين ترتيب در يك دوره 60 ساله تعداد خانوارهاي كشور از رقمي حدود 4 ميليون به بيش از 24 ميليون خانوار افزايش يافته است. در مقابل در دهه اخير بعد خانوار كاهش يافته است. اين شاخص از 4.4 نفر در سال 1335 به 3.3 نفر در سال 1400 كاهش يافته است. 

پيش بيني بعد خانوار به تفكيك استان در سال 1405

 

پيش بيني مي شود بعد خانوار كشور در سال 1405  به مقدار 3.1 نفر كاهش يابد. بر اين اساس استان سيستان و بلوچستان با بعد خانوار 3.6 نفر بيشترين مقدار را به خود اختصاص خواهد داد. استان‌هاي كهگيلويه و بويراحمد و خراسان جنوبي هر يك با مقدار بيش از 3.2 نفر در رتبه ­هاي بعدي قرار مي­ گيرند. از نظر رتبه استاني استان‌گيلان با بعد خانوار 2.8 نفر، كم­ترين بعد خانوار را خواهد داشت. پس از آن استان­ هاي تهران و بوشهر هر یک با مقدار متوسط بعد خانوار 2.9 نفر كم­ترين بعد خانوار را در مقايسه با ساير استان­ ها خواهند داشت. 

 

 

پديده سالخوردگي جمعيت در ايران

 

در گذشته تعداد کمی از افراد به سنین کهولت و پیری می‎ رسیدند، اما در جهان کنونی پیشرفت‎ های تکنولوژی و بهداشتی باعث شده تا افراد سال‎ های بیشتری عمر کنند و مرگ آن‌ها در سنین بالاتری اتفاق افتد، در نتیجه در حال حاضر افراد بیشتری می‌توانند سنین پیری را تجربه نمایند. از طرف دیگر از آن جایی که تقریباً تمامی کشورهای دنیا دوره ه‎ای با باروری و زاد و ولد بالا را پشت سر گذاشته و یا در حال گذار از آن هستند، طبیعتاً تعداد افراد بیشتری نسبت به گذشته همزمان به مرحله پیری می ‎رسند. در سطح جهانی بعد از کاهش میزان مرگ و میر و احتمال زنده ماندن کودکان تا سنین بزرگسالی، میزان باروری کل رو به کاهش گذاشت. در نتیجه تعداد افراد سالخوردگ‎ی جوامع رو به افزایش گذاشت و در حال حاضر جمعیت برخی کشورها رو به سالمندی رفته و در سایر کشورها نیز انتظار می‌رود در آینده این پدیده را تجربه نمایند. از این رو بررسی روند شاخص‌های سالمندی جمعیت ایران مفید و ضروری به نظر می‌رسد.

روش تحقیق تحلیل ثانویه و تکنیکی و آینده پژوهی است. اطلاعات مورد نیاز از داده‌های سرشماری و آمارهای ثبتی به دست آمد. بعد از تعریف جمعیت سالمند و سالخورده، روند سالمندی و سالخوردگی جمعیت ایران تحلیل و سپس آینده سالمندی ایران با سناریوهای مختلف پیش‌بینی و تحلیل شد. نتایج پیش‌بینی نشان داد با هر سناریویی ایران در آینده با پدیده‌ی سالمندی جمعیت رو‌به‌رو خواهد شد و این امر اجتناب‌ناپذیر است. حتی اگر باروری بالا رود، حجم جمعیت جوان حاضر (متولدین دهه شصت)، تا سه یا چهار دهه‌ی دیگر وارد سن سالمندی خواهند شد که نیازمند به کارگیری سیاست «سالمندی سالم» است. این در حالی است که سالمندی بحران جمعیتی نیست، بلکه اغلب ساختارهای جمعیتی در طی گذار و انتقال جمعیتی با سالمندی رو‌به‌رو می‌شوند که امری طبیعی است.

اين مقاله در مجله آمارهاي رسمي پاييز و زمستان 1398 دوره 30 شماره 2 منتشر شده است.

براي مشاهده متن كامل مقاله به لينك زير مراجعه كنيد:

http://ijoss.srtc.ac.ir/article-1-351-fa.html