
از جمله مسائل و پدیده های اجتماعی که از گذشته تاکنون بسیاری از کشورهای جهان با آن رو به رو بوده اند، کار کودکان می باشد. کار کودکان نزد بسیاری از کشورها و سازمانهای بینالمللی فعالیتی استثماری تصور میشود. به کارگیری کودکان در فعالیت های اقتصادی تعریف، مفاهیم و مشخصه های متفاوتی دارد.
براساس ماده 32 کنوانسیون حقوق کودک "دولت ها باید حق کودک را در برخورداری از حمایت در برابر استثمار اقتصادی و کار کودکان که مانع یا مزاحم آموزش آنان می باشد و یا به بهداشت و تحول اجتماعی، اخلاقی، فیزیکی، روحی و ذهنی کودکان آسیب می رساند، به رسمیت بشناسند و ...".

عقیده بر این است، کودکان بیشتر به کار گرفته میشوند زیرا در مقایسه با افراد بالغ آسیبپذیرتر بوده و دستمزد کمتری دریافت می کنند و توانایی مقابله با شرایط نامناسب کار را نیز ندارند. برای بسیاری از کودکان مدرسه یک انتخاب نیست. هزینه فرصت آموزش برای خانواده آنان بالا است. کار این کودکان امکان تامین هزینههای خانواده را فراهم می کند. مطالعات نشان میدهد که هر چه اقتصاد کشوری فقیرتر باشد کودکان زیر 15 سال بیشتری در آن کشور کار میکنند. در آسیا تعداد کودکان کار در کشورهای هندوستان، پاکستان و بنگلادش بسیار زیاد است. در کشورهای آفریقاییکمدرآمد نیز سهم کودکان کار فوقالعاده بالا است. در مقابل هرچه کشورها اقتصاد قویتر و درآمد سرانه بیشتری داشته باشند، هم دولتها امکان هزینه بیشتری در بخش آموزش عمومی دارند و هم خانوادهها امکان تامین هزینههای فرزندان خود را در بخش آموزش دارند. لذا ارتباط تنگاتنگی بین کار کودکان و فقر کشورها و خانواده ها وجود دارد.

این مطالعه نشان می دهد که در ایران اسلامی نیز علی رغم تمهیداتی که طی نیم قرن گذشته به منظور کاهش کار کودکان صورت گرفته است، اما براساس آمارهای رسمی هنوز تعداد قابل ملاحظه ای از دختران و پسران 10-14 ساله به کار و فعالیت مشغول اند. لذا با توجه به اهمیت موضوع در مسائل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی بهداشتی و ... لازم است تمهیداتی به منظور کاهش نرخ فعالیت کودکان به ویژه کودکان دختر صورت پذیرد.

اين مقاله در دوازدهمين كنفرانس آمار ايران (شهريور ماه سال 1393) به صورت پوستر در دانشگاه رازي كرمانشاه ارائه شد.

