جمعیت شناسان و صاحبنظران علوم اجتماعی در تعریف خانوار می گویند:
"خانوار یک واحد اجتماعی است با ویژگی های اجتماعی و اقتصادی معینی، مرکب از افرادی که در یک کانون زندگی می کنند (وحدت زندگی)، زیر یک سقف می خوابند (وحدت محل سکونت)، هم خرج هستند (وحدت بودجه) و دور یک میز یا سفره غذا می خورند (هم سفرگی)".
در لغت‌نامه جمعيت‌شناسي در تعريف خانوار آمده است:
"خانوار يك واحد اقتصادي اجتماعي است كه افراد آن با هم زندگي مي‌كنند".
كميسيون اجتماعي و اقتصادي كشورهاي آسيا و حوزه اقيانوس آرام خانوار را به شرح زير تعريف نموده است:
"مفهوم خانوار براساس ترتيباتي است كه اشخاص به طور فردي يا گروهي اتخاذ كردهاند تا غذا و ساير نيازهاي زندگي خود را تامين نمايند. خانوار ممكن است خانوار يك نفره باشد يعني عبارت باشد از يك نفر كه خودش غذا و ساير نيازهاي زندگي خود را بدون شركت هيچ كس ديگر فراهم مي‌كند يا خانوار چند نفره باشد، يعني عده‌اي مركب از دو نفر يا بيشتركه با هم غذاو ساير نيازهاي زندگي خود را تامين مي‌كنند. اشخاص عضو گروه ممكن است درآمدهاي‌شان را بين خود تقسيم كنند و بودجه مشتركي در حدي بزرگتر يا كوچكتر داشته باشند. اين افراد ممكن است داراي رابطه خويشاوندي باشند يا نباشند و يا مخلوطي از خويشاوند و غيرخويشاوند باشند.
- خانوار معمولي: از چند نفر تشكيل مي شود كه با هم در يك اقامتگاه زندگي مي كنند، با يكديگر هم خرج هستند و معمولا با هم غذا مي خورند. در مواردي خانوار معمولي مي تواند يك نفره باشد. خانوارهاي معمولي از نظر وضع سكونت به دو دسته‌ي ساكن و غيرساكن تقسيم مي‌شوند:
الف ) خانوار معمولي ساكن: به آن دسته از خانوارهاي معمولي اطلاق مي‌شود كه در اقامتگاه مشخص و ثابتي سكونت داشته باشند.
ب ) خانوار معمولي غيرساكن: آن دسته از خانوارهاي معمولي كه اقامتگاه مشخص و ثابتي براي سكونت ندارند، خانوار معمولي غيرساكن ناميده مي‌شوند. اين خانوار خود سه گروه زير را در برمي‌گيرد:
- خانوارهايي كه در زمان آمارگيري در كوچ به سر مي‌برند و يا در خارج شهرها و آبادي‌ها در زير چادر زندگي مي‌كنند.
- خانوارهايي كه در محل ثابتي زندگي نمي‌كنند و به طور مداوم محل زندگي خود را (همراه با اسباب و اثاث زندگي) تغيير مي‌دهند، مانند كولي‌ها.
- خانوارهايي كه محل زندگي مشخصي ندارند و شب‌ها معمولاً در پارك‌ها، خرابه‌ها، زير پل‌ها و ... بيتوته مي‌كنند. اين گونه خانوارها كه در اصطلاح خانوار بي‌سرپناه ناميده مي‌شوند، اغلب يك نفره هستند.
- خانوار گروهي مجموعه افرادي كه تمام يا اغلب آنان به دليل دارا بودن شرايط خاص (به طور عمده داشتن ويژگي مشترك) اقامتگاه مشتركي را براي سكونت خود انتخاب كردهاند و به طور مشترك، امور زندگي در آن اقامتگاه را اداره مي كنند. براساس اين تعريف خانوار گروهي نمي تواند يك نفره باشد.
- خانوار موسسه اي مجموعه ي افرادي كه به دليل داشتن هدف يا ويژگي مشترك با هم در يك موسسه زندگي مي كنند و آن موسسه بنا بر مجوز يا براساس مقررات و ضوابط معين، مسئوليت منزل دادن (ارائه ي محل سكونت همراه با خدمات و تسهيلات) به آنان را برعهده دارد، خانوار موسسه اي ناميده مي شود.
