از دیرباز جمعیت و رشد آن از مباحث مهم جمعیتی بوده که همواره اذهان محافل جمعیتی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی را به خود مشغول داشته و پیامدهای آن از جهات مختلف بررسی شده است. کشورها همواره در سطح ملی، منطقهای و بینالمللی در پی چارهاندیشی و برنامهریزی افزایش یا کاهش جمعیت و تأثیرات آن هستند. آگاهی از رشد جمعیت همراه با سایر متغیرهای اقتصادی - اجتماعی پایه و اساس هرگونه برنامهریزی برای توسعهی ملی است، چرا که پیشبینی نیازمندیهای اولیهی هر جامعه مبتنی بر آمارهای مربوط به رشد جمعیت است. میتوان گفت از مهمترین متغیرها که در برنامهریزی بهعنوان مبنای محاسبات در نظر گرفته میشود، جمعیت، دگرگونی آن در گذشته، حال و پیشبینی تحولات آن در آینده است.
با عنایت به اینکه اطلاعات اصلی جمعیت از سرشماریهای عمومی نفوس و مسکن قابل استخراج است و سرشماریها نیز در فواصل زمانی ۱۰ یا ۵ سال یک بار انجام میشود، برآورد جمعیت برای سالهای آتی اهمیت و جایگاه ویژهای پیدا میکند. بهطور کلی در هر مطالعه و پژوهش شناسایی جامعهی هدف و ابعاد گوناگون آن بهعنوان گام نخست در تدوین، طراحی و برنامهریزیهای آینده از اهمیت به سزایی برخوردار است. برای اتخاذ و انتخاب سیاست جمعیتی کشور که هماهنگ و سازگار با برنامههای توسعه پایدار کشور باشد، آگاهی از حجم جمعیت، توزیع سنی و جنسی آن و نیز میزان رشد سالیانه و چگونگی تغییرات آن ابزار مناسب شناخته شدهای هستند و هرچه دانش برنامهریزان در ارتباط با جمعیت دقیقتر باشد، احتمال توفیق برنامههای توسعه افزایش مییابد.
با توجه به موارد فوق این تحقیق با مدد از روشهای علمی به بررسی دورههای رشد جمعیتی ایران پرداخته و سعی مینماید تا با ارائه تصویری روشن از روند رشد جمعیت کشور راهکارهای مناسبی را برای تدابیر سیاستهای جمعیتی ارائه نماید.
تحقیق حاضر پژوهشی کتابخانهای و نیز تکنیکی است. به عبارتی با توجه به اهمیت برنامهریزیها و سیاستگزاریهای جمعیتی از یک سو و ترکیب و ساختار جمعیت ایران از سوی دیگر، سعی شده پس از برررسی روند تغییرات جمعیت ایران به پیشبینی آن با مدد آخرین نتایج سرشماری بپردازد. برای پیشبینی جمعیت از روش ترکیبی (با چهار سناریو) و نرمافزار اسپکتروم ۴ استفاده شد.
از آنجایی که در این بررسی آیندهنگری جمعیت کشور با فروض مختلف جمعیتی ارائه میشود، نتایج پیشبینیها میتواند همچون چراغی روشن راه را برای مدیریت و سیاستگزاری و برنامهریزی جمعیتی در سالهای آتی هموار سازد.
براي مشاهده كامل اين گزارش تحليلي به سايت پژوهشكده آمار به آدرس زير مراجعه شود: