آگاهي نسبت به تعداد جمعيت و تغييرات آن از گذشته ­هاي دور تاكنون از نيازها و ابزارهاي مهم سياستگذاران و برنامه ­ريزان بوده است. امروزه با اهميت يافتن توسعه و ايجاد زيرساخت­ هاي بيشتر براي رفاه جوامع انساني اين موضوع بيش از پيش اهميت يافته است. هرچند كه اغلب كشورها در فواصل زماني منظم، سرشماري ­هاي عمومي نفوس و مسكن را اجرا مي­ نمايند، اما آگاهي نسبت به تعداد جمعيت در سال­ هاي بعد از اجراي سرشماري ­ها نيز ضرورت مي ­يابد. بنا به اين نياز مهم، جمعيت شناسان با مدد دانش خود آينده جمعيت را پيش بيني مي ­نمايند. هرچند كه پيش بيني ­هاي جمعيتي و ارائه نتايج آن در قانون مركز آمار ايران نيامده است اما بنا به درخواست­ هاي متعدد سازمان ­ها و نهادهاي بين المللي و داخلي اين مركز در سال­ هاي پس از اجراي سرشماري ­هاي عمومي نفوس و مسكن، جمعيت كل كشور را تا سطح استان پيش بيني نموده و نتايج آن را پس از تاييد در كميته بخشي آمار جمعيت، منتشر مي­ نمايد.

با توجه به تقاضاهاي بيشمار كاربران مركز آمار ايران براي نخستين بار در سال 1392 نتايج پيش بيني­ هاي جمعيتي به تفكيك مناطق شهري و روستايي و استان (بدون گروه سني) بر روي درگاه ملي آمار و در دسترس عموم قرار گرفت. البته در دهه ­هاي قبلي نيز پيش بيني­ هاي جمعيتي انجام مي­ شد اما نتايج آن به صورت موردي و با درخواست رسمي كاربران بصورت نامه پاسخ داده مي ­شد. پس از اجراي سرشماري سال 1395 مجددا پيش ­بيني جمعيت با داده ­هاي جديد انجام شد و جايگزين داده ­هاي قبلي شدند. با اين تفاوت كه در نتايج جديد جمعيت بر حسب سن و جنس نيز در اختيار كاربران قرار گرفت. پیش بینی جمعیت كل کشور يكبار تا افق 1430 و با چهار سناريو و بار ديگر پيش بيني جمعیت استانی تا سال 1415 و با يك سناريو (محتمل) بود. اما با تغییرات بوجود آمده در جامعه و فراگیری بیماری کوید 19 و بازتاب آن در آمارهای حیاتی بازنگری پیش بینی جمعیت بيش از پیش ضرورت یافت. لذا در بازنگری پیش بینی جمعیت ایران با توجه به واقعیت ­های موجود جامعه و شاخص­ های محاسبه شده از سال 1396 تا 1399 سناریوهای باروری و مرگ و میر تغییر کرد. ارزیابی داده ­های سرشماری و سناریو مهاجرت هم کماکان براساس پیش بینی قبلی باقی ماند. در تدوین سناریوهای باروری میزان باروری کل و الگوی باروری براساس اطلاعات بدست آمده با روش مستقیم از سال­ های 1396 تا 1399 انجام شد و آینده ­نگری آنها از سال 1400 به بعد انجام شد. در بازنگري جديد براي كل كشور شش سناريو تا افق 1430 و براي استان­ها يك سناريو (محتمل) تا افق 1415 لحاظ شد.

نمودار 1 –پيش‌بيني متوسط رشد سالانه جمعيت ايران در دوره‌هاي پنج ساله با شش سناريو فروض باروري از سال 1395 تا 1430

 

نمودار 2 –مقايسه نتايج پيش‌بيني جمعيت قبلي و بازنگري شده، كل كشور از سال 1395 تا 1430

 

نمودار 3 –مقايسه نتايج متوسط رشد سالانه جمعيت پيش بيني شده  قبلي و بازنگري شده، كل كشور از سال 1395 تا 1430

 

نتايج بازنگري شده پيش بيني جمعيت از طريق درگاه ملي آمار براي عموم قابل بهره برداري است.

+ نوشته شده توسط الهام فتحی در ۱۴۰۰/۱۰/۰۱ و ساعت 8 |